Կար ժամանակ, երբ ես կարծում էի, թե ինքնավստահությունը մի բան է, որ պետք է ուրիշները տեսնեն: Հետո հասկացա, որ ինքնավստահությունը մի բան է, որը քեզ է պատկանում և ընդհանրապես կարևոր չէ՝ կտեսնեն ուրիշները դա, թե ոչ:
Երբեմն ինձ թվում է, թե մենք միաժամանակ չափից շատ մարդկանց չափից շատ բան ենք խոստանում: Հաճախ էլ չափից շատ բան ենք խոստանում ինքներս մեզ: Այդպես մեր ուղեղում պատասխանատվության փոքրիկ օջախներ ենք ստեղծում, որոնք ուղեղը լարում են: Մենք խոստանում ենք, որ պետք է հանդիպենք, փոխանցենք, մասնակցենք, զանգենք, հետևենք, անենք, և այլն,
Ես հաճախ եմ նպատակներ դնում։ Երբ նպատակիս հասնում եմ, փորձում եմ վերլուծել և հասկանալ, թե որոնք էին այն գործոնները, որոնք ինձ օգնեցին այդ արդյունքին հասնել: Այդ վերլուծությունների արդյունքում որոշակի օրինաչափություն եմ նկատել, որի մասին ուզում եմ պատմել: Դա բնավորության երեք գծերի համադրություն է, որը ես անվանում եմ երեք «Հ»-երի կանոն:
Ես նկատել եմ, որ հաճախ եմ օգտագործում «գիտակից», «գիտակցություն», «գիտակցական մակարդակ» բառերը: Դա ինքնըստինքյան է ստացվում: Հավանաբար պատճառն այն է, որ սեփական գիտակցությունն ընդլայնելն իմ կյանքի գլխավոր զբաղմունքներից է: Գիտակցության որոշակի մակարդակի գալը ինձ համար առաջին փուլն է իմաստալից կյանք ապրելու:
Երբ մենք երեխա էինք, կային բաներ, որոնք մեզ դուր չէին գալիս: Օրինակ, երբ ծնողը մեզ ինչ-որ մեկի հետ համեմատում էր, կամ ինչ-որ կերպ սահմանափակում էր մեր ազատությունը, կամ զգում էինք, որ մեր խոսքն այնքան էլ կարևոր չէ: Զարմանալի է, բայց երբ մեծանում ենք, նույն կերպ սկսում ենք վարվել մեր երեխաների
Ես ինձ իսկապես հասուն սկսեցի զգալ այն ժամանակ, երբ հասկացա, որ անունս ընդամենը պատահական վեց տառ է, իսկ ծննդյանս օրը՝ սովորական օր: Որ իմ սիրելի մարդիկ ընդամենը մի քանիսն են անթիվ սիրված մարդկանցից, և սեփական զգացմունքներս՝ ընդամենը փոքրիկ ճառագայթ աշխարհում մարդկանց զգացածից: Որ մեր արտաքին տեսքն աշխարհում ոչինչ չի փոխում,
Տարիներ առաջ ես հասկացա, որ եթե դիտարկենք մեր կյանքի ոչ թե առանձին հատվածները, այլ կյանքն ամբողջությամբ, ապա մեր ինքնազգացողության, ուղեղի հանգստության, միգուցե նաև առողջության վրա ազդող գլխավոր գործոններից մեկն այն է, թե ինչպես ենք մենք այլ մարդկանց վերաբերվում: Այդ բացահայտումը, որը, թվում է՝ ակնհայտ է, հիմնովին իմ կյանքը փոխեց:
Ես նկատել եմ, որ մարդկանց, ովքեր կյանքի որևէ ոլորտում զգալի արդյունքներ ունեն և մարդկանց, ովքեր «սովորական» արդյունքներ ունեն, իրարից բաժանում է ինչ-որ բանի (կամ մի քանի բաների) մի փոքր տարբերությունը: Իրականում շատերը կարծում են, թե խելացի և ոչ այնքան խելացի, հաջողակ և ոչ այնքան հաջողակ, ուժեղ և ոչ այնքան ուժեղ
Հաճախ կյանքի տարբեր իրավիճակներում մեր պահվածքը որոշվում է ոչ թե նրանով, թե ինչ ենք մենք ուզում, ինչպես ենք տվյալ իրավիճակն ինքներս տեսնում, այլ նրանով, թե ինչպես է այդ իրավիճակում իրեն պահում շրջապատը: Մեզ զգալով որպես մեծ շրջապատի փոքր մաս՝ մենք կրկնօրինակում ենք մեծամասնության պահվածքը, գործողությունները, մտածելակերպը: Մենք վախենում ենք տարբերվել,
Որպեսզի մարդը կարողանա փոխվել, նա պետք է դուրս գա իր գիտակցական սահմանափակումից: Առաջին բանը, ինչին ես ուշադրություն դարձրեցի տարիներ առաջ, երբ դիմավորեցի իմ առաջին լուսաբացը Հայաստանի հեռավոր զորամասերից մեկում, զորամասի սպիտակ պարիսպներն էին, որոնք ուրվագծում էին մեր նոր աշխարհի սահմաններն առաջիկա տարիներին: «Երկո՜ւ տարի անց եմ կացնելու այս պարիսպների մեջ…,-